Basit bir Korece cümle Özne + Nesne + Yüklem şeklindedir. Yüklem gerekli ve yeri değişmeyen bir etkendir. Daha karmaşık cümle yapıları bu basit yapı üzerine kurulur. Yüklem türüne göre dört basit cümle bulunmaktadır.
Cümle yedi söz öbeğinden meydana gelir:
- Fiiller (동사)
- Sıfatlar (형용사)
- Ön Adlar (Tanımlayıcılar, 관형사)
- Adlar (명사)
- Zamirler (대명사)
- Zarflar (부사)
- Partikül (조사)
- Ünlemler (감탄사)
- Sayılar (수사)
Diğer beş büyük kelime grubu:
- Görsel (demonstratif, 지시어)
- Bağlaç (접속어)
- Fiil bitiş ekleri (어미)
- Önekler (접두어)
- Sonekler (접미어, fiil bitiş ekleri hariç)
Tanımlayıcılar (ön adlar), niteleme sıfatları gibi adlardan önce gelir ve adları tanımlarlar. Partiküller adlardan sonra gelirler ve bazen edatlar gibi davranırlar ve genelde adların durumunu ve aynı zamanda isimlerin bir cümledeki rolünü (nesne, özne) belirtmek için kullanılırlar. Korece kümesel bir dil olduğundan önek ve sonekler fazladır.
가게-에 갔어-요? (가았어요?)
kage-e kasseo-yo
dükkana gittin mi?
dükkan + [yer belirteci(에)] [git (fiil kökü) (가)] + [bağlayıcı (아)] + [geçmiş (ㅆ)] + [bağlayıcı (어)] + [nezaket belirteci (요)]
FİİLLER
Fiil cümlenin en önemli parçasıdır. Bir tek fiille bir cümle yapılabilir. Fiillerin çekimi zaman, durum, kip ve sosyal ilişkilere (resmi, kibar, senli benli gibi) dayanır.
사다 (sada) satın almak
배우다 (bae-uda) öğrenmek
읽다 (ikda) okumak
가다 (gada) gitmek
하다 (hada) yapmak
Fiiller aksiyon fiilleri ve sıfatsal fiiller olarak ayrılabilir.
1. Aksiyon Fiiller: Bir hareketi, eylemi içeren fiiller. Gitmek, gelmek, (yağmur) yağmak… gibi.
2. Sıfat Fiiller: Durumu ya da karakteristiksellikleri belirten fiiller. Gökyüzü çok yüksektir, Bugün hava güzeldir... gibi. Sıfat fiillerin sözlük halleri cümle içinde kulalnılabilir.
3. “이다 (ida)” Fiiller
“이다” özne ile yüklemsel ad arasındaki ilişkiyi veren ya da öznenin yüklemsel ad içindeki ilişkisini ifade eden fiildir. Çoğunlukla “이다”dan önce bir ad gelir. Ancak tümcecik ya da yan cümle adı temsil edebilir. “이다” adı, tümceciği ya da yan cümleyi cümlenin yüklemi yapar. Ben Kim Young-Soo’dur, bu bir kitaptır… gibi
4. “있다”
“있다” özenin varlığını, bir şeyin özne üzerinden sahipliğini ifade eder. “있다” hem aksiyon hem de sıfat fiil olarak işleyebilir. Aksiyon fiiller gibi çekimlenebilir ve emir ve olumlu kip olarak kullanılabilir. (Kitap masanın üzerindedir, Annem evdedir…gibi.
ADLAR
Adların, bazı batı dillerinde görüldüğü gibi cinsiyetleri yoktur. Kelime sonuna eklenen들 ile çoğul hale getirilebilirler. Bazı çoğul durumlarda tekil olarak da kullanılabilirler. Türkçe’deki “dört elma” gibi. Bağımlı, bağımsız, basit, yalın gibi gruplara ayrılırlar.
나라 (nara) ülke
날 (nal) gün
산 (san) dağ (山 Çince)
역 (yeok, 驛) istasyon
문화 (munhwa, 文化) kültür
SIFATLAR
Sıfatlar iki halde karşımıza çıkarlar. Ana halleriyle fiillere benzer şekilde çekimlenirler. Bu nedenle bazen çevirilerde sıfatlar fiillerle karıştırılabilirler. Bu halde cümle sonunda yer alırlar.
붉다 (bukda) kırmızı (olmak)
푸르다 (purıda) mavi (olmak)
크다 (kıda) büyük (olmak)
작다 (cakda) küçük (olmak)
Sıfatlar ayrıca 은 ile biten niteleyici halde bulunurlar. Bu durumda iken sıfatlar, daima bir isimden önce gelir ve tanımlayıcı konumundadır.
붉은 "kırmızı"
푸른 “mavi"
큰 "büyük"
작은 "küçük"
Sıcak 더운 doun
Mutlu 기쁜 kippın
quite 조용한 çoyonghan
ÖN-ADLAR
Ön adlar tanımlayıcılar, çekimsiz sıfatlar ve niteleyiciler olarak da ifade edilebilir.
각 (kak) her
ZAMİRLER
Zamirler unvan eklerinden fazlasıyla etkilenirler. Sosyal statüye hitaben kullanılan zamir biçimi farklılık gösterir. Örneğin “ben” için zamir olarak senli benli나 (na) ve onursal 저 (ço) vardır. Genelde ikini tekil şahıslar, özellikle onursal eklerde, atlanırlar.
누구 (nugu) kim
저기 (çogi) orada
무어 (muo) ne
저희 (çohui) biz
ZARFLAR
꽤 (kkwae) oldukça
가끔 (gakkeum) bazen
또 (tto) ayrıca
가득 (gadeuk) tamamen
언제once ne zaman
결코geyolko asla
여기eyogi burası
거기geogi orası
PARTİKÜLLER (BELİRTEÇLER)
İlgeçler gibi cümlede yeri, hareketi, yönü belirten kısa kelimeler vardır. Başlıca partiküller:
Özne Belirteci (sessiz ile biten kelimelerin sonuna 이 / sesli ile biten kelimelerin sonuna가)
Nesne Belirteci (sessizile bitenlere을 / sesli ile bitenlere를) (책을 (çek ıl) kitap, 영화를 (yong hwa rıl) film)
Konu Belirteci (은 / 는)
ÜNLEMLER
아니 (ani) hayır
아니요 (aniyo) hayır
가만 (gaman) sessiz! Şşş!
어 (o) oh!, ah!
이거 (igeo) şaşkınlık ifadesi (Aman Tanrım! hadi ya!)
KORECE UNVAN SIFATLARI
Korece konuşmacının dinleyiciyle ya da yazarın konuyla arasındaki ilişkinin önemli uyumunu yansıtan 3 cümle yapısı mevcuttur. Bu ilişkiyi yansıtan unvan ekleri, insanlar arasındaki sosyal statü farklılıklarını ortaya koyar. Kelimelere, fiillere getirilen resmi, kibar ya da senli-benli ekler kişiler arasındaki ilşikinin yakınlığını da gösterir.
bu metni başka yerde yayınlamak isterseniz lütfen kaynak belirtiniz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder